Kontuzje ścięgna Achillesa stanowią częsty problem wśród osób aktywnych fizycznie, zwłaszcza tych zaangażowanych w sporty wymagające intensywnego obciążenia stopy i goleni. Fizjoterapia Poznań odgrywa kluczową rolę w procesie leczenia tego rodzaju kontuzji. Ponadto, wspiera pacjentów w odbudowie siły, elastyczności i funkcji ścięgna Achillesa. W tym artykule omówimy złożoność kontuzji ścięgna Achillesa oraz istotną rolę fizjoterapeuty w procesie rehabilitacji.
Przeczytaj również: Ból kręgosłupa lędźwiowego. Kluczowe aspekty i skuteczne metody rehabilitacji
Charakterystyka ścięgna Achillesa
Ścięgno Achillesa, znane również jako ścięgno piętowe, to silne i elastyczne ścięgno łączące mięśnie dwugłowe łydki (mięsień dwugłowy łydki) z piętą. Jest to największe i najmocniejsze ścięgno w ludzkim ciele, pełniące kluczową rolę w ruchu stopy i chodu. Znajduje się na tylnej stronie goleni, tuż nad piętą. Rozpoczyna się od mięśnia dwugłowego łydki, który jest podzielony na dwie części – gruby i cienki brzeg. Co więcej, obydwie te części łączą się, tworząc jedno mocne ścięgno, które schodzi w dół i przyczepia się do kości piętowej.
Tkanka ścięgna Achillesa składa się głównie z włókien kolagenowych, które nadają mu wyjątkową wytrzymałość i elastyczność. Ponadto, włókna te układają się wzdłuż ścięgna, zapewniając mu zdolność do przenoszenia ogromnych sił podczas ruchu.
Główną funkcją ścięgna Achillesa jest umożliwianie ruchu stopy, szczególnie podczas unoszenia pięty i stawiania się na palcach. Współpracując z mięśniem dwugłowym łydki, ścięgno Achillesa jest zaangażowane w zginanie stopy ku dołowi (flexion) – ruch ten jest kluczowy podczas chodzenia, biegania czy skakania. Pełni również funkcję magazynowania energii podczas ruchu. Podczas unoszenia pięty, ścięgno elastycznie się napina, a następnie zwalnia energię podczas stawiania się na palcach, wspomagając efektywne poruszanie się.
Możliwe kontuzje ścięgna Achillesa
Ścięgno Achillesa, ze względu na swoje centralne znaczenie w ruchu i stabilności, jest narażone na różne rodzaje kontuzji. Te urazy mogą wpływać na zdolność osoby do chodzenia, biegania i wykonywania innych codziennych czynności. Kontuzje ścięgna Achillesa mogą przybierać różne formy, od mikrorozdarzeń po zerwanie, prowadząc do bólu, obrzęku, a nawet utraty funkcji.
1. Zerwanie Ścięgna Achillesa.
Przyczyny:
- Gwałtowne napięcie ścięgna, zwłaszcza podczas intensywnego wysiłku fizycznego.
- Nagłe przeciążenia, skoki czy zmiany kierunku podczas sportów.
Objawy:
- Ostry ból w okolicy pięty.
- Głośny trzask lub huk podczas urazu.
- Obrzęk i zasinienie w okolicach pięty.
- Trudności w chodzeniu i unoszeniu stopy.
2. Tendinopatia Ścięgna Achillesa:
Przyczyny:
- Przeciążenie ścięgna na skutek intensywnego treningu.
- Niewłaściwe obuwie sportowe.
- Starzenie się, co prowadzi do naturalnego zużycia tkanki ścięgna.
Objawy:
- Ból, głównie podczas ruchu i podczas dotykania ścięgna.
- Obrzęk w okolicy pięty.
- Sztywność w okolicy ścięgna rano lub po dłuższym odpoczynku.
3. Zapalenie Kaletki Ścięgna Achillesa (Bursitis):
Przyczyny:
- Nadmierne tarcie między kaletką a ścięgnem.
- Urazy lub infekcje.
Objawy:
- Ból, zazwyczaj zlokalizowany z tyłu i nad piętą.
- Obrzęk w okolicy kaletki.
Kontuzje ścięgna Achillesa – fazy rehabilitacji
W pierwszych dniach po kontuzji fizjoterapeuci skupiają się na redukcji obrzęku i kontrolowaniu bólu. Stosuje się techniki lodu, kompresji, a także terapię manualną w celu złagodzenia dyskomfort W miarę poprawy stanu pacjenta, fizjoterapeuci skoncentrowani są na stopniowym przywracaniu pełnego zakresu ruchu w stawie skokowym i stopie. Rozciągające ćwiczenia pomagają w poprawie elastyczności ścięgna.
Kluczowa jest obudowa siły wokół ścięgna. Specjalnie dostosowane ćwiczenia, takie jak wspięcia na palce, flexor hallucis longus czy ćwiczenia z oporem, pomagają w wzmacnianiu mięśni i stabilizacji stawu. Fizjoterapeuci stosują techniki terapii manualnej, takie jak masaż głęboki, manipulacje stawów czy techniki rozciągania, aby poprawić elastyczność tkanek miękkich i zmniejszyć napięcie wokół ścięgna.
Badania naukowe potwierdzają skuteczność fizjoterapii w leczeniu kontuzji ścięgna Achillesa. Systematyczne, kontrolowane ćwiczenia oraz kompleksowe podejście fizjoterapeuty przyczyniają się do szybkiego powrotu do pełnej aktywności.
Podsumowanie
Rola fizjoterapeuty w leczeniu kontuzji ścięgna Achillesa jest niezmiernie istotna. Dzięki kompleksowemu podejściu, skoncentrowanemu na redukcji bólu, odbudowie siły, elastyczności i stabilizacji, fizjoterapeuci wspomagają pacjentów w powrocie do pełnej aktywności. Indywidualne plany rehabilitacyjne, systematyczna kontrola postępów oraz edukacja pacjenta stanowią klucz do osiągnięcia trwałych efektów terapeutycznych i minimalizacji ryzyka ponownych kontuzji ścięgna Achillesa.
